Chauffeurs bedreigd! (Blog Jasper Kuntzelaers)

Hij is uit op jouw baan. Hij wil je vervangen. En niet alleen jou, maar ook al je collega’s. De robot. De zelfrijdende auto. Hij is onderweg.
In het dagelijks leven van iedereen dringen de robots door. Steeds sneller en talrijker. Ze maken het leven makkelijker, werk draaglijker en onmogelijke zaken, mogelijk. Datgene wat veel mensen nog als toekomstmuziek duiden is dichterbij dan we denken.

Door de razendsnelle technologische ontwikkeling hoeven we binnenkort niet meer zelf auto te rijden. Dat levert ontspanning en tijd op. Alle forenzen die ’s ochtends een uur in de auto zitten richting werk, kunnen dat uur benutten voor ontspanning of andere zaken. Pure winst voor de mens. Een kans om meer ontspanning toe te voegen in het leven.
Maar deze verlichting is ook een bedreiging.

Naar de vrachtwagenchauffeurs, rijschoolhouders, taxipersoneel, koeriers en alle aanverwante beroepen is geen vraag meer. Met het aanschaffen van enkele zelfrijdende vrachtwagens of taxi’s kan een bedrijf al snel enorm besparen op loonkosten. Fijn voor het bedrijf en de aandeelhouders, maar ernstig voor het personeel. Want waar kun je nog naartoe?
In de grote logistieke centra zien we een vergelijkbare ontwikkeling. Geautomatiseerde loodsen, met robots, nemen de plek in van de traditionele arbeiders. Op termijn zal het aantal medewerkers ernstig teruglopen.
Het zal nog even duren, maar over 25 jaar is het erg aannemelijk dat de zelfrijdende vrachtauto automatisch wordt geladen vanuit een volledig geautomatiseerde loods. Die loods wordt ook volautomatisch gevuld met producten vanuit grotendeels gerobotiseerde fabrieken. De traditionele arbeider verdwijnt.
Wat betekend dat voor de samenleving? Grote groepen mensen zullen moeten veranderen van soort baan. Omscholing naar technische beroepen is een eerste stap, maar zal niet voor iedereen mogelijk zijn. Enerzijds vanwege aanleg en capaciteit, anderzijds vanwege een gebrek aan vacatures. Een grote groep mensen valt buiten de boot.
Professor Doctor Nic Houben (Emeritus Hoogleraar aan de Technische Universiteit Eindhoven) stelt in zijn boek Robot, Werk en Inkomen dat het dringend noodzakelijk wordt een nieuw stelsel van minimum inkomensgaranties te ontwikkelen. Een terechte constatering aangezien hoogleraar Robotisering en Arbeidsmarkt Ton Wilthagen stelt dat ‘logistieke hotspots zoals Venlo-Venray en West-Brabant zich mogen opmaken voor een enorme hoeveelheid werklozen als er niet tijdig wordt geanticipeerd door de overheid’. Hij trekt daarbij de vergelijking met de sluiting van de mijnen in de jaren ’70.
Het systeem zal moeten veranderen. De door kapitaal gedreven samenleving zal moeten worden vervangen door een door welzijn gedreven samenleving. De mens en zijn welzijn dienen centraal te staan bij de vraag hoe we onze samenleving inrichten en waar we waarde aan toekennen.
Als we de samenleving op die manier inrichten, dan hoeft de chauffeur niet te vrezen voor zijn baan. Dan is verandering geen bedreiging, maar een kans op ander geluk.