In de Tweede Kamer worden de Algemene Politieke Beschouwingen elk jaar na Prinsjesdag gehouden. Op deze dagen staat de Nederlandse begroting voor het nieuwe jaar centraal. In de maanden daarna gaan provincies en gemeenten aan de slag met hun eigen begroting. Dan wordt duidelijk hoe het nieuwe jaar eruit gaat zien. Op vrijdag 1 november vonden deze Algemene Politieke Beschouwingen plaats in Limburg. In dit artikel lees en zie je de inbreng van de PvdA Limburg in tekst en beeld. Een aantal kernthema’s staat hierin centraal met als verbindende factor de steeds grotere afstand van lagere inkomens tot de samenleving. Bijvoorbeeld op het gebied van zorg, duurzaamheid en openbaar vervoer.
Zorg en gezondheid
Achterstanden ontstaan vaak al vanaf geboorte en de zwangerschap. Voorbeelden van deze achterstanden zien we bij vroeggeboorte, schoolachterstanden, laaggeletterdheid, en armoede. Het wordt in Limburg van generatie op generatie overgedragen. Met te veel Limburgers gaat het al te lang niet goed. Niet voor niets investeert Limburg samen met gemeenten en maatschappelijke partners al jaren in het doorbreken van deze negatieve spiraal. En uitgerekend hier kleedt het Zuyderland Ziekenhuis de zorg nu uit vanwege een structureel personeelstekort en vanwege verbouwingskosten.
De PvdA begrijpt de boosheid over dit besluit goed. Dat gaat niet over de extra reisafstand van 20 kilometer. Er zijn oprechte, grote zorgen over de bereikbaarheid en de toegankelijkheid van de zorg in de meest ongezonde regio van Nederland. Wat de PvdA daarin extra zorgen baart, dat is het gebrek aan bestuurlijke eensgezindheid.
Wij zien daarom een verbindende rol voor de provincie als schakel tussen gemeenten, zorgorganisaties, maatschappelijke organisaties en inwoners. Daarom heeft de PvdA tijdens deze beschouwingen een amendement ingediend om te komen tot een Zorg- en Gezondheidscoalitie Limburg. Het doel is om vervolgens gezamenlijk te komen tot een structurele aanpak van structurele gezondheidsachterstanden en het versterken van het zorglandschap. Dit amendement is aangenomen! Het college kan hier dus mee aan de slag.
(tekst gaat verder onder de video)
Een betere woning met lagere kosten
Particuliere huiseigenaren verduurzamen in veel gevallen hun huis zelf. Ze kunnen meestal zelf investeren in, bijvoorbeeld, het beter isoleren van glas, gevel of dak. Maar inwoners van sociale huurwoningen hebben die luxe niet. Zij wonen vaak in slechtere huizen, betalen daardoor sowieso al meer voor energie en warmte. Woningen met de laagste energielabels en de hoogste nood moeten in 2028 verduurzaamd zijn. Maar aan woningen met label D wordt nog niet gewerkt. Toch is hier veel winst te behalen, allereerst voor de bewoner zelf.
De PvdA heeft aan het college gevraagd hoe zij denkt dit verder te kunnen versnellen.
Het wonder van Kuntzelaers
Voor het eerst in de geschiedenis van deze provincie werd een raming op mobiliteit na een herberekening niet spectaculair duurder, maar spectaculair goedkoper. En waar je burgers en bedrijven stimuleert om te verduurzamen, moet je als provincie zelf het juiste voorbeeld geven.
Enkele maanden geleden was de eerste raming op gebied van duurzame en circulaire grond-, weg- en waterbouw nog dat er een investering nodig was van 50,8 miljoen. Een fiks bedrag om deze bouw flink te verduurzamen. Nu blijkt het echter om een eenmalige investering van slecht 2,39 miljoen te gaan. In haar inbreng noemde fractievoorzitter Aleida Berghorst dit gekscherend al het “wonder van Kuntzelaers”. Zo’n kans laat de PvdA niet aan zich voorbij gaan. Het tweede amendement dat onze fractie heeft ingediend, betrof dan ook het extra investeren van dit bedrag om duurzaam en circulair bouwen mogelijk te maken om gezondheid van burgers te beschermen en een extra steentje bij te dragen aan het verbeteren van klimaat en milieu.
Dal Vrij Limburg
Voor de PvdA is het gratis maken van regionaal openbaar vervoer voor mensen met een laag inkomen iets om trots op te zijn. Dal Vrij Limburg zorgt ervoor dat mensen die het niet kunnen betalen, toch op weg kunnen. Op weg naar werk of vrijwilligerswerk, op weg naar het ziekenhuis. Maar ook op weg naar familie en vrienden.
Maar onze fractie ontvangt ook signalen dat de invoering ervan stroef verloopt. Voor de uitvoering is de medewerking van gemeenten vereist. We vroegen het college daarom naar een stand van zaken en opperden de mogelijkheid om zelf te starten met een loket zodat mensen zichzelf al kunnen melden.
Cultuur en natuur
Aleida sprak verder nog over het grote aanbod aan cultuur die je “beleeft”. Je luistert naar muziek, je kijkt in een museum. Maar er is ook behoefte aan “doe”-cultuur. Wie cultuur in stand wil houden, heeft doeners nodig. Welke plannen heeft het college hiervoor?
Ook constateerde de fractie dat de Limburgse natuur steeds verder in de knel komt. De gestelde doelen lijken we in 2027 niet te gaan halen. Ook bij deze constatering vroeg het college of het college deze mening deelt en wat zij eraan wil gaan doen.
De begroting 2025 is na alle stemmingen aangenomen. De hele vergadering en alle (aangenomen) moties en amendementen zijn hier terug te vinden.
